Կամ շահող ժապավեն, կամ տուգանք

ԱՐՀԵՍՏԱԿԱՆ ՔԱՇՔՇՈՒԿ
Այն, որ Հայաստանում ինչ-որ միջոցառում ձեռնարկելուց առաջ պետք է նաև մտածել ժամանակին և առանց մարդկանց նյարդերը սղոցելու այն անցկացնելու մասին, կարծես թե այդպես էլ իրականություն չի դառնում: Այլապես, ինչպե՞ս հասկանալ իրողությունը, որ հենց ամանորյա տոներից հետո Հայաստանի գործարար մասին այնպիսի անակնկալ մատուցեցին, որը հանգեցրեց բազմաթիվ վիճաբանությունների և հաստատ վատ լիցքեր հաղորդեց:
Ինչպես հայտնի է, դեռևս հոկտեմբեր ամսին արդեն իսկ պարզ էր, որ պետությունը հարկային մուտքերն ավելացնելու ու նաև բիզնեսի վրա հարկային վարչարարությունը մեղմացնելու նպատակով գնում է աշխարհում կիրառվող ՀԴՄ-ի կտրոնների խաղարկության ճանապարհով: Փաստն, ինչ խոսք, կարող է և նպաստել, որպեսզի տնտեսական ճգնաժամի պայմաններում պետությունը պահպանի հարկային մուտքերի բավարար չափը, նկատի առնելով այն հանգամանքը, որ բնակչությունը գնումներ կատարելիս պահանջի ՀԴՄ-ի կտրոնը, որը կարող է խթանել ինչպես հարկային հավաքագրումները, այնպես էլ բնակչությանը մասնակից դարձնել սպասվող խաղարկությանը և 5000-ից մինչև 5000000 դրամ շահելու հնարավորություն ընձեռել:
Սակայն, գնալով այդ քայլին, կար մի կարևոր պահ: Այն, որ տնտեսավարողները պետք է ձեռք բերեին հատուկ խաղարկության համար նախատեսված նոր դրամարկղային ժապավեններ: Սակայն, դեռևս դեկտեմբեր ամսին, պետեկամուտների կոմիտեն նոր էր հայտարարել այդ ժապավենների ներկրմամբ և իրացմամբ զբաղվող ընկերությունների մրցույթը, որի հետևանքն էլ այն էր, որ արդեն իսկ հունվարի 8-ից տնտեսավարողները ստիպված էին ժամերով հերթ կանգնել հարկային գերատեսչություններում և մրցույթում շահած ընկերություններից ձեռք բերել այդ ժապավենները, այլապես հարկային մարմինների սկսած ստուգումների հետևանքով դրանցով ՀԴՄ-ի կտրոն չտրամադրելու պարագայում ստիպված կլինեին վճարել 150 հազար դրամ տուգանք, որը, իսկապես, հավելյալ բեռ է տնտեսավարողների մեծ մասի համար: Պետք է հաշվի առնել նաև, որ նրանց մեծ մասն արդեն իսկ դեկտեմբեր ամսին չէր կարողացել անցյալ տարիների նման պատշաճ առևտուր կազմակերպել, իսկ սկսված տարին այնքան էլ հույսեր չի ներշնչում դրա բարելավման համար: Եվ որպեսզի խուսափեն ավելորդ տեղը 150 հազար դրամ տուգանք մուծելու հեռանկարից, մարդիկ ստիպված ժամերով հերթ կանգնեցին, որտեղ, հասկանալի է, վիճաբանություններն ու վիրավորանքներն անպակաս էին ինչպես իրենց մեջ, այնպես էլ իշխանությունների հասցեին: Իսկ դրա պատճառն այն էր, որ շահող ժապավենների առևտուր իրականացնող ընկերությունները միայն մեկ պատուհանից էին իրականացնում դրա վաճառքը: Անհարմարություն էր ստեղծում այն, որ վաճառքն իրականացվում էր միայն հաշիվ-ապրանքագրերի միջոցով, իսկ այդպիսի մի գործողությունը խլում էր առնվազն 5-7 րոպե: Իսկ եթե հիշենք, որ այդ ժապավենները պետք է ձեռք բերեին տասնյակ հազարավոր տնտեսավարողներ, ապա վիճակը պարզ էր, քանի որ չէր կարելի ենթադրել, որ 2 ժապավեն ձեռք բերելու համար անհրաժեշտ էր նյարդերի հաշվին հերթերում վատնել մի քանի ժամ: Իսկ դրանից խուսափելու շատ հեշտ միջոց կար. պարզապես պետք էր դեռևս դեկտեմբեր ամսին նախօրոք կազմել բոլոր տնտեսավարողների հաշիվ-ապրանքագրերը, որպեսզի մարդկանց հնարավորություն ընձեռեին քաղաքակիրթ ձևով ստանալու ժապավենները, և հավելյալ քաշքշուկի պատճառ չստեղծվեր: Եվ քանի որ դա չարվեց, մարդիկ այստեղ միտում էին տեսնում, որ պետեկամուտների կոմիտեն պարզապես չի գնացել դրան, որպեսզի տնտեսավարողները չկարողանան ժամանակին ձեռք բերել դրամարկղային ժապավենները, և ստուգումների արդյունքում կիրառեին մասսայական տուգանքների պրակտիկան:
Ատոմ ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Մեկնաբանություններ